علیرغم همه مشکلات در کنار مشتریان هستیم.

کشـتیرانی حافـظ دریـای آریا چنـد فروند شـناور کانتینری در اختیـار دارد؟
29 فرونـد! از ایـن تعـداد چهـار فرونـد کشـتی‌هـای مگاسـایز بـا ظرفیـت 14500 TEU کانتینر هسـتند؛ چهـار فرونـد بـا ظرفیـت6500 TEU ،چهـار فرونـد بـا ظرفیـت 5100 TEU ،دو فرونـد بـا ظرفیت2700 TEU ،چهـار فرونـد بـا ظرفیـت 2500 TEU ،چهار فرونـد بـا ظرفیـت2100 TEU و دو فرونـد هم فیدر 1000 TEU هسـتند.

خدمات فیـدری یکی از خدمات کشـتیرانی حافـظ دریـای آریا اسـت کـه به بـازرگان خـرد کمـک شـایان توجهی اسـت. در این باره توضیح میدهید؟
پنـج فرونـد از کشـتی‌های فیـدر حافـظ دریـا در حال‌حاضـر عملیـات فیـدری داخـل منطقـه را بـه عهـده دارنـد. سـرویس‌های فیـدری داخـل منطقـه از مبداء بندرعباس(بنـدر شـهید رجایـی) بـه بنـادر بوشـهر، چابهـار، امـام(ره)، عسـلویه و خرمشـهر فعال اسـت و همچنیـن یک کشـتی فیدری نیز در حـوزه بندر جبل علـی امـارات فعالیـت می‌کند.

خطـوط اصلـی هـم اکنون بـه چه بنـادری تـردد می‌کننـد؟
یکـی از ایـن خطوط خط فاریس(اچ دی ام) اسـت که بـه سـمت بنادر چین و بنادر شـمال شـرقی آسـیا که بیـن مـان پـورت کالنگ و بنـادر چین اسـت در حال خدمات دهی اسـت. سـرویس دیگـر خط سـاس اسـت کـه مسـیر آفریقا را پوشـش مـی‌دهـد. این خـط بنادر شـرقی و جنوب شـرقی آسـیا را شـامل مـی‌شـود و بـه سـمت بنـادر دارالسلام، مومباسـا و زنگزیـرای آفریقا فعال اسـت. سـرویس اروپـا کـه به نـام ای سـی ال اسـت. که در صـورت حمـل بار کافـی بـه برخـی از بنـادر اروپایی حمـل بـار در ایـن خـط انجـام مـی‌شـود. سـرویس دبـل آی ایکـس کـه بنـادر هند را پوشـش مـی‌دهد و شـامل تـردد بـه بندرعبـاس، جبـل علـی، کانبـالا، ناواشـیوا و مسـیر برگشت بـه ایران اسـت.
سـرویس فیـدری کـه در جنـوب شـرقی آسـیا فعـال اسـت سـرویس اسـی وای نـام دارد کـه محمـولات صادراتـی و وارداتـی را در بنـادر مختلفـی در ایـن بخـش جهـان توزیـع می‌کنـد.
در خـط آفریقـا بسـته بـه وضعیـت بـار از دو الی پنج فرونـد شـناور فعـال هسـتند. در این خـط محمولات بسـیار سـنگین از جمله برنج برای تامیـن ارزاق مورد نیـاز در حـال حمـل اسـت. در ایـن رابطه تمـام توان خـود را گذاشـته‌ایم کـه از ایـن دسـت محموله‌هـا به موقـع وارد بـازار مصرف شـود.
در کنـار تمـام ایـن خطوط، حافـظ دریای آریـا برخی محصــولات صــادراتی پتـــروشیمی را نیز حمــل می‌کند.
در عیـن حال؛ به واسـطه اعمال تحریم‌هـای ظالمانه و غیرقانونـی از سـوی آمریکا، شـرکت حافـظ دریای آریـا در جهـت عمل بـه وظایف ملی خـود و در زمان عـدم همـکاری خطـوط بیـن‌المللی بـا بنادر کشـور، حجـم بیشـتری از بار داخلـی را حمـل و نقل می‌کند و همزمـان بارهـای راهبـردی که معمـولا حمل آنها بـرای دیگـر خطوط صرفه اقتصـادی نـدارد را نیز به مقاصد خود حمل می‌کند.

شـیوع کرونـا مشـکلات زیـادی را بـرای صنعت کشـتیرانی در جهان ایجـاد کرد که کشـتیرانی‌های ایرانـی نیـز از آنهـا مصون نبودنـد. اکنـون و در دوران پسـاکرونا و بهبـود نسـبی بازارها چـه برنامه‌هایی برای رونق فعالیت خود دارید؟
واقعیـت این اسـت که علی‌رغم کاهش فشـار شـیوع کرونـا در جهان، کمـاکان قوانین سـختگیرانه مربوط بـه ایـن بیمـــاری در برخـی بنـادر جهـان بـه ویـژه بنـادر چیـن به صـورت جـدی اجـرا می‌شـود. همین امـر سـبب شـده کـه هزینه‌هـای مـا و دیگـر خطوط کشـتیرانی بـالا بمانـد. بـه هـر حـال بـرای تـردد به بنـادر چیـن بایـد از قوانین حاکـم بر بنادر این کشـور تبعیـت کنیـم. مثلا اگر کشـتی از مبدا کشـورهای با ریسـک بـالای کرونایـی بـه بنـادر چیـن وارد شـوند بـه مـدت 21 روز اجـازه پهلوگیـری ندارنـد. حتـی اگـر یکـی از پرسـنل از کشـوری بـا ریسـک بـالای کرونایـی بـه کشـتی ملحـق شـده باشـد تنهـا زمانی اجـازه پهلوگیری به کشـتی داده می شـود کـه دو ماه از الحـاق آن شـخص به کشـتی گذشـته باشـد بنابرایـن، بـرای تـردد به بنـادر چین بعضـا از دو هفته تـا 45 روز مجبـور بـه مانـدن در قرنطینه هسـتیم که بـرای ما هزینه زاسـت.

تحریـم شـما را با چـه موانع و مشـکلاتی مواجـه کرده اسـت؟
دو سـال گذشـته بـه اکثـر بنادر چیـن می توانسـتیم تـردد کنیـم ولـی در حال حاضـر در چین محـدود به دو بنـدر شـده ایـم. ایـن دو بنـدر، بنـادر اصلـی چین نیسـتند. بنـادری بودند که بـه عنوان بنـادر فیدری از آن اسـتفاده می‌کردنـد. از جـولای سـال 2020 ،ایـن اتفـاق بـرای مـا افتـاد. مکاتباتـی بـا آنهـا داشـتیم. سـال گذشـته دو مـاه 6 فرونـد از کشـتی‌های مـا را روی آب نگـه داشـتند. گلایـه مـا ایـن بـود کـه کشـتی‌های مـا را بـه دلیل عـدم رعایـت مقـررات سـوخت کـم سـولفور متهـم کردنـد در صورتیکـه اسـتفاده از ایـن نـوع سـوخت را از اکتبـر سـال 2019 بـر روی کشـتی‌هـا شـروع کـرده بودیـم. نیروهـا در این مورد کارشـان را به نحو احسـن انجـام داده بودنـد. تحـــریم هـــزینه‌هـــا را بالا می‌بـــرد مشکلاتی کـه تحریـم ایجـاد کـرده اسـت موجـب شـده تـا هزینه‌هایمـان چنـد برابر باشـد، قـدرت رقابت پایین می‌آیـد. چـون هزینـه و بهـای تمـام شـده مـا بالاتر اسـت. در نتیجـه تخفیفاتـی که بخواهیم به مشـتری دهیـم محدودتر اسـت.

بیشتر توضیح می دهید؟
تأخیر بزرگ‌ترین مشـکلی اسـت که ایـن قوانین ایجاد می‌کنـد یعنـی کشـتی کـه بـه چیـن مـی‌رود ممکن اسـت 12 تـا18 روز کار نکند.
اگـر در بیـن دریانـوردان یـک نفـر مبتلا بـه کرونـا باشـد، کشـتی را تـا 18 روز بـه بنـدر راه نمی‌دهنـد و بعـد از ایـن مـدت، دوبـاره تسـت کرونـا می‌گیرند. اعتـراض هـم وارد نیسـت. درنتیجـه کشـتی در دریا متوقـف مـی‌شـود و توقـف بـرای مـا هزینـه ایجـاد می‌کنـد. برنامـه‌ای کـه بـرای دوران پسـاکرونا و پسـابرجام داریم توسـعه خطوط اسـت. توسـعه خطـوط، نیازمند تهیـه شـناور مناسـب و کانتینـر مـورد نیاز اسـت. خوشـبختانه خریـد کانتینر را از سـال گذشـته شـروع کرده‌ایـم. مشـکلاتی قبلا داشـتیم و نمی توانسـتیم کانتینـر تهیـه کنیـم، عمـر کانتینرهـا زیاد شـده بود. در نتیجـه خریـد کانتینـر علاوه بـر جـوان‌سـازی کانتینـر موجـب بـالا رفتن تعـداد کانتینرها و توسـعه خطـوط را بـه همـراه دارد. البتـه قـرار نیسـت تمـام کانتینرهـا ملکی باشـند. در نتیجـه بخشـی از کانتینرها اجاره ای هسـتند. مزایای کانتینرهـای اجـارهای ایـن اسـت کـه زمانی کـه نیاز داریـم اسـتفاده می‌کنیـم و زمانـی را هـم کـه احتیاج نداریـم برمی‌گردانیـم. اینطور هزینه نگهـداری، بیمه و انبـارداری کانتینـر بـرای خـط کشـتیرانی کاهـش می‌یابـد. یکـی از خصوصیـات کانتینرهـای اجـارهای ایـن اسـت کـه زمانی کـه احتیـاج نداریم از سیسـتم خـارج مـی شـود، مشـابه آن بـرای کشـتی هـم هسـت کشـتی اجـاره ای زمانـی بخواهیـد کشـتی را اجـاره می‌کنیـد و زمانـی هـم احتیاج نداشـته باشـید از رده خـارج می‌کنیـد. در نتیجـه یکـی از برنامـه‌هـاو مراحلـی را کـه بـرای توسـعه داریـم خریـد کانتینر اسـت. همچنین سـفارش ساخت کشـتی برای جوان سـازی نـاوگان از داخل کشـور. در حـال حاضـر سـفارش سـاخت کانتینـر در داخل را بـه شـرکت مامـوت ارائه داده‌ایـم و در حـال تحویل‌گیـری آنهـا هسـتیم. بـرای سـاخت کشـتی نیـز بـا ایزوایکو و پرشـیاهرمز مذاکراتی داشـته‌ام. در کنار آن نیـاز بـه اجاره کشـتی هم هسـت چون خرید کشـتی یـا سـفارش کشـتی آنـی نیسـت و ممکـن اسـت دو سـال دیگـر انجام شـود. درواقـع اول کشـتی را اجاره می‌کنیـم تـا زمانیکـه کشـتی اصلـی آماده شـود.

یکـی از بازارهـای آینده بازار آفریقا اسـت. برای گسـترش همـکاری با این بــازار چه اقداماتی را صورت داده‌اید؟
می‌توانیـم خـط آفریقـا را بـه بنـادر جنوب شـرقی به آفریقـای جنوبـی، سـن کرتـان یـا دوربان گسـترش دهیـم ولـی ایـن منوط بـه این اسـت که بـه صورت مسـتمر بـاری وجـود داشـته باشـد. حجـم بـار قابـل ملاحظـه‌ای که بتوانـد هزینه‌های کشـتی را جبران کنـد. معمـوالا وقتی یـک خـط کشـتیرانی راه اندازی می‌شـود شـاید سـفرهای اول آن به دلیل جدید بودن خـط، هزینـه‌زا باشـد، ایـن هزینه هـا در کوتـاه مدت قابـل قبـول هسـتند. ولـی اگـر ایـن هزینه‌ها تـداوم یابـد مشـکل‌سـاز مـی شـود. در نتیجـه زمانـی کـه بینش و راهبردی روشـن در کار نباشـد صرف پرتردد بـودن یـک بنـدر نمی‌توانـد توجیـه کننـده ایجـاد خـط کشـتیرانی باشـد. مثلا ما هـم اکنون بـه بنادر دارالسلام و بومبالاسـت تردد داریم اما حمل کالا به بندر«دوربـان»بـرای مـا به صرفه نیسـت. البتـه درخواسـت هـا حمـل برای غـرب آفریقـا وجود دارد ولـی متأسـفانه حجـم قابـل ملاحظه‌ای نیسـت آن هـم برای کشـتی که هزینه سـوخت دارد و روزی 40 تـا 50 تـن سـوخت می‌سـوزاند. از طـرف دیگـر قیمـت تنـی سـوخت 1200 دلار اسـت بنابرایـن باید بـار آنقدر باشـد که مسـیر رفت و برگشـت به صرفه باشـد و بـه ضـرر ما تمام نشـود. در اینجا جا دارد از مهندس مدرس خیابانی مدیرعامل گروه کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایران و همچنین کاپیتان سـجده مدیرعامل شـرکت حافظ دریا تشـکر کنـم کـه بـا کمـک بـه مـا و ارائـه اطلاعـات لازم موجب می‌شـوند تصمیمات درسـتی بـرای ادامه کار بگیریـم. برخـی مواقـع یـک خـط بـرای من سـودده اسـت ولـی بـا در نظر گرفتـن سیاسـت‌های مملکتی شـاید لازم اسـت خـط دیگـری فعالتر شـود چرا که در آن مسـیر نهـاده هـای تولید بـرای تـداوم فعالیت صنایـع در وضعیـت تحریمـی فعلـی باید حمل شـود. شـعار امسـال تولیـد، دانـش بنیـان، اشـتغال آفریـن اسـت یعنـی مملکـت بـه مـا وظیفـه‌ای را داده کـه بایـد انجـام بدهیـم. این دیگـر تنها بحـث درآمدزایی شـرکتی نیست، سیاسـتگذاری کلان ملی و وظیفه‌ای اسـت که بـه ما محول شـده و در هـر تصمیمی تمام ایـن مـوارد بایـد در نظـر گرفته می‌شـود. مـا در قبال کشـورمان مسـئولیت داریـم. تصمیمگیـری بـرای راه‌انـدازی یـک خـط خیلی اهمیـت دارد ولـی باید به صـورت توأمان هـم برای شـرکت درآمدزایی داشـته باشـد و هـم منافع ملـی را تأمیـن کند.

اصولا برای راه اندازی یک خط کشتیــرانی کانتینری چه مســائلی را در نظر می‌گیرید؟
مـا وقتـی بخواهیـم سرویسـی را راه انـدازی کنیـم دسـت بـه مطالعه بـازار می‌زنیم و به اصطلاح "بازار سـنجی" انجـام می‌شـود. که بـرای راه انـدازی یک خـط کانتینری دایـره این مطالعات معمـولا منطقه‌ای اسـت. منطقـه از یک کشـور در بنادر مختلـف یا بنادر مختلـف در یـک محوطـه در کشـورهای مختلـف تشـکیل شـده اسـت. سـپس تعییـن می‌کنیـم بـرای حجـم بـار شناسـایی شـده چـه نـوع کشـتی و با چه ظرفیتـی نیـاز اسـت. همچنیـن بـازه زمانی تـردد نیز برنامه‌ریـزی می‌شـود.

بایـد در نظر داشـت که کشـتی بـه بنادری تـردد کند کـه حجـم تخلیـه و بارگیـری صـورت گرفتـه در آن بنـادر بـرای کشـتی به صرفـه و بهینه باشـد. در نتیجـه مطالعـه بـازار بـه قسـمت بازاریابـی کمک می‌کنـد کـه بـه چـه روش و راهـکاری برنامـه‌ریزی دقیق‌تـری را انجـام دهیـم. وقتی سـرویس تشـکیل مـی‌شـود وظیفـه عملیـات پایـش کـردن چرخـش، حجـم چرخـش، حجـم بـار، بارگیـری و تـدارکات و نیازمندی‌هـــای کشـتی است. در حـال حاضـر قسـمت معاونت عملیات به سـه امور تقسـیم می‌شـود. امـور لجسـتیک: مربوط بـه کانتینر خالـی اسـت. تامین، تعمیر و خریـداری کانتینر مربوط بـه این امور اسـت.

امـور آسـیا: حـوزه خلیـج فـارس و فاریـس شـامل می‌شـود. امـور دیگـر امـور منطقـه اروپـا، هنـد و افریقاست که هر کدام وظیفه خود را دارد. کنـار ایـن امورهـا یکسـری نیازمندی‌هایـی هسـت کـه اینهـا احتیـاج دارند. مثلا در قسـمت‌های کاس کنتـرل هـر سـه ایـن امورها دارنـد. قسـمت بارچینی کـه وظیفه آن "پلن" کردن کشـتی اسـت و جانمایی بارهایـی کـه روی کشـتی می‌آیند. قسـمت بازرگانی کـه عملیـات کانتینرهـا را در سیسـتم کنتـرل، ثبت و مشـکلاتی کـه در سیسـتم عملیـات بازرگانـی وجود دارد را رفـع می‌کننـد. قسـمت دیگـر پلـن هندلینـگ اسـت کـه در رابطـه بـا صدمـات، خسـارات‌هـای بـار در کانتینرها اسـت و بخشـی از ایـن مباحـث به امورهـای حقوقی و بیمه برمی‌گـردد. تعـدادی از همـکاران در خصوص تدارکات سـوخت و آب کشـتی‌ها فعال هسـتند. هنـر عملیـات ایـن اسـت کـه کشـتی را بـه نحـو احسـن در سـرویس‌هایش بچرخانـد، تاخیـر ایجـاد نکنـد و باعـث نارضایتـی مشـتری نشـود و تمـام نیازمندی‌هـای کشـتی را برطـرف کنـد، کانتینر خالی را بـه موقـع بـه دسـت مشـتریان برسـاند. تعمیـرات روی کانتینرهـا را بـه موقـع انجـام دهـد، سـوخت رابـه موقع به کشـتی‌ها برسـاند و تاخیر نداشـته باشـد و همچنیـن برنامه عملیات کشـتی‌هـا را کنترل کند، پلـن بارگیری کشـتی را طوری برنامـه‌ریزی کند که فضـای مناسـب بـرای بنـدر و بنـادر دیگر و سـرعت عملیات را بیشـتر کند و در کل هنرش این اسـت که هزینـه را کاهـش دهد. کاهش هزینه به این معنی نیست که یک کار را انجام ندهـد یعنی بـا مدیریـت هزینه ها کاهش پیـدا کند. مثل اسـوخت کمتـر، مسـافت کمتـر و مـدت زمـان کمتـر موجـب کاهـش هزینـه مـی‌شـود. بـرای خرید سـوخت گاهی اگر بخواهیـم روی قیمتی بـه اصطلاح فیکس کنیم شـاید سـه روز زمـان ببرد. گاهـی بـرای 50 سـنت یا یـک دلار و 10 هـزار دلار چانـه میزنیـم. بـا ترمینـال‌هـا بخواهیـم قـرارداد ببندیـم چانـه میزنـم تـا هزینه تخلیـه و بارگیـری را پاییـن بیاوریم. انبـارداری را به جای هفـت روز و پنج روز می‌کنیـم تـا هزینه کمتـر شـود. در نتیجه وظیفه مـا کاهش و بهسـازی هزینه اسـت نـه اینکه کاهش هزینـه موجـب کاهـش کیفیت عملیات شـود.

چه تسـهیلاتی بـــرای صاحبـان کالا ارائه می‌دهید؟
اگـر برای بار مشـتری اتفاقی بیافتد از طریق قسـمت بازاریابـی و یـا خدمـات مشـتریان بـا مشـتری همراه هستیم.
وظیفـه مـا این اسـت که مشـکلات مشـتریان را رفع کنیـم و به وی پاسـخگو باشـیم. همچنیـن اعتبارات "فریتایـم" ارائـه می‌دهیـم. کانتینرهای خالـی را در اسـرع وقت به دسـت آنهـا می‌رسـانیم. در واقع منافع مشـتریان را برابـر بـا منافع شـرکت می‌دانیـم و از آن به طُرُق مختلف حفاظـت می‌کنیم.

زمانـی مبحثـی مطـرح بـود کـه بـا عنوان "اسـنپ کانتینـری" معـروف شـد. در این بـاره چـه اقـدام عملـی صـورت گرفت؟
عنـوان اسـنپ ایـن ایـده را ایجـاد می‌کنـد کـه قـرار اسـت خدماتـی مشـابه تاکسـی‌های اینترنتـی بـرای کانتینـر ارائـه شـود. امـا واقعیـت چیز دیگری اسـت. دیـدگاه مـا ایـن اسـت کـه در نقـاط مختلـف کشـور دپوهای کانتینر داشـته باشـیم. در شهرهای اصفهان، یـزد و تهـران چـون مشـتری داریـم دپـو هـم داریم. ایـن دپوهـا مـی‌توانـد تحـت نظـارت دقیق شـرکت حمـل و نقلـی گسـترش یابنـد بـه شـکلی کـه هـم مشـتری بـرای حمل کالای خـود به صـورت آنلاین بـه کانتینـر دسترسـی داشـته باشـد و هـم مقـررات، قوانیـن و دسـتورالعمل‌های الزم رعایـت شـوند. البتـه بـرای راه انـدازی اسـنپ کانتینر نیـاز داریم که اقدامـات اولیـه انجام شـود. هـدف صرفا داشـتن یک نرم‌افزار نیسـت.