تولید و عرضه سوخت با مشارکت دانش‌بنیان‌ها

در ایـن ارتبـاط پـروژه سوخت‌رسـانی(بانکرینگ) بنـدر سـلخ قشـم، براسـاس تصویب‌نامـه خـاص هیئت وزیـران در دهـه 1380 به مرحلـه اجرا درآمـده اسـت، ایـن پـروژه که در سـاحل جنوبی جزیره قشـم و منطقه سـلخ و در دهانـه تنگه هرمز واقع شـده و ۵ مایـل دریایی با آبـراه بین‌المللی خلیج‌فـارس فاصلـه دارد، بـه صـورت ویژه برای سوخت‌رسـانی بـه شـناورهای ناوگان در نظر گرفته شـده اسـت. در ایـن راسـتا اقدامـات گسـترده‌ای جهت توسـعه فعالیت‌‌ها و تولید سـوخت کم‌سـولفور در مجموعه سـلخ با همـکاری شـرکت‌های دانش‌بنیان و ‌‌سـایر صنعتگـران داخلی انجام شده است.ایـن مجموعه اقدامـات با هدف ایجاد و اسـتقرار تکنولوژی تولید سـوخت کم‌سـولفور مسـتمراً در حال انجـام اسـت که پیشـرفت‌های خوبی نیز حاصل شده است.

مدیرعامل شرکت سوخت‌رسانی و خدمات کشتیرانی سـتاره قشـم که راهبری بندر سـوخت‌رسـانی سـلخ قشـم را بـر عهده دارد میـزان سـرمایه‌گذاری صورت گرفته در پروژه سوخت‌رسـانی(بانکرینگ) سـلخ قشم تـا وضعیـت موجـود بالـغ بـر ۱۰ هـزار میلیـارد ریال اعلام کـرده و تأکیـد کـرده اسـت کـه هـم اکنـون نیـز علاوه بر احـداث زیرسـاخت‌ها، نسـبت بـه اخذ مجوزهـا و گواهینامه‌هـای بین‌المللـی مربوطـه اقدام شـده است. محسـن فاخـری در این بـاره گفت: گروه کشـتیرانی جمهـوری اسلامی ایـران بـا درک ضـرورت ورود ایـران بـه صنعـت بانکرینگ، هـم اکنـون 60 درصد سـهام و حـق مدیریـت پـروژه را در اختیـار دارد؛ همچنیـن شـرکت ملـی نفتکش ایـران بـا 15 درصد و منطقـه آزاد قشـم نیـز بـا 25 درصد سـهم در پروژه سوخت‌رسـانی سـلخ قشـم مشـارکت دارنـد. مدیرعــــامل شـرکت سوخت‌رســــانی و خدمـات کشـتیرانی سـتاره قشـم وابسـته بـه گروه کشـتیرانی جمهـوری اسلامی ایـران بـا بیـان اینکـه مطالعـات اولیـه و امکان‌سـنجی طـرح بـه لحـاظ اقتصـادی و فنـی از ابتـدا بـا هـدف ایجـاد زیرسـاخت‌های لازم جهـت تولیـد، بارگیـری و تخلیه سـوخت و مشـتقات نفتـی و تأمیـن ترابـری دریایـی بـا ظرفیـت چهـار میلیـون تـُن، در دو بخـش سـاحلی (پالایشـگاه و سـایت ذخیره‌سـازی) و فـرا سـاحلی(بندر و اسـکله( بــه انجـام رســیده بود؛ تصریح کرد: گروه کشتیرانی جمهـوری اسلامی ایـران طـی 10 سـال گذشـته با تأمیـن سـرمایه مـورد نیاز جهـت پیشـبرد و تکمیل و اتمـام پـروژه در هـر دو بخش خشـکی و دریا نسـبت بـه احـداث زیرسـاخت‌های لازم بـرای ایـن طـرح اقـدام کرده اسـت. وی ادامـه داد: بـه منظور امکان بهره‌بـرداری از طرح، در سـال 1393 همزمان با اجرای تأسیسـات مجموعه ذخیره‌سـازی نسـبت بـه اجـرای بخـش فراسـاحلی اقـدام شـده اسـت بـه طوریکـه بـا اتمـام بخـش مخـازن و تأسیسـات مربوطه، بخش فراسـاحلی بیش از 60 درصـد پیشـرفت فیزیکی داشـته اسـت. بـه گفتـه فاخری بخش سـاحلی طرح سوخت‌رسـانی در زمینـی بـه مسـاحت بیـش از ۱۲ هکتـار (شـامل 10 مخـزن نگهـداری فرآورده‌هـای نفتـی بـه حجـم 52600 متـرمکعب، بیـش از 10 کیلومتر خطوط لوله انتقـال سـوخت، پمـپ خانـه، تأسیسـات دوش‌هـای تخلیـه تانکرهای حامل سـوخت سـنگین و گازوئیل، تأسیسـات بلندینـگ و بویلـر روغـن داغ و...) ایجاد و در انتهـای سـال 1395 تکمیل شـده اسـت. وی بـا اشـاره بـه اینکه بخش فراسـاحل ایـن طرح با هدف احداث اسـکله و موج‌شـکن در مجاورت سـایت خشـکی و مخـازن و در جهـت تکمیـل مسـیر انتقال سـوخت و پهلوگیـری ایمن شـناورها، دارای حوضچه آرامشـی بـه مسـاحت بیـش از 60 هکتـار شـامل دو شـاخه موج‌شـکن (موج‌شـکن اصلی به طـول 1600 متـر و موج‌شـکن فرعـی بـا 7۰۰ متـر طـول) اسـت؛ خاطـر نشـان کـرد: هـم اکنـون یـک پسـت اسـکله بـرای پهلوگیـری شـناورها بـا ظرفیـت بـار 10 هزار تـن(DWT)طراحـی و اجرا شـده اسـت کـه با عمق آبخور 5.8 متــر بــدون نیـاز بــه لایروبـی، قابلیت پهلودهـی شـناورهای سوخت‌رسـان را دارد. فاخـری یکـی از مشـکلات پیـش روی پـروژه سوخت‌رسـانی(بانکرینگ) بنـدر سـلخ قشـم را عـدم ایجـاد پالایشـگاه تولیـد سـوخت که از اهـداف اصلی طـرح از ابتـدا بود اعلام کرد و ادامـه داد: در کنار این مهـم، الزامـات بین‌المللـی 2020 سـازمان بین‌المللی دریانـوردی(IMO )در خصوص سـوخت کم‌سـولفور نیـم درصـد بـه مانعـی بـرای راه‌انـدازی کامـل ایـن پـروژه بدل شـده اسـت. وی علـت ایـن امـر را فقـدان زیـر سـاخت‌های لازم برای تولید انبوه سـوخت کم‌سـولفور دانسـت و گفت: ایجـاد زیرسـاخت‌های لازم جهـت تولیـد سـوخت کم‌سـولفور، نیازمنـد سـرمایه‌گذاری سـنگین مجـدد بـه همـراه انتقـال تکنولـوژی و تجهیـزات اسـت که در شـرایط و محدودیت‌هـای فعلـی، دسـتیابی به آن زمان‌بـر اسـت.

بـا تکیـه بـر تولیـد دانـش بنیان سـوخت‌رسـانی در بنـادر را توسـعه مـی‌دهیـم.
مدیرعامـل شـرکت خدمـات دریایـی و مهندسـی کشـتیرانی قشـم از دیگـر ذی‌نفعان سـوخت‌رسـانی سـلخ قشـم که در بندرعباس خدمات سـوخت‌رسانی بـه شـناورهای گـروه کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایـران را انجـام مـی‌دهـد نیـز گفـت: بـرای ایجـاد زیرسـاخت‌های سوخت‌رسـانی بـه شـناورها در بنـدر چابهـار و دیگـر بنـادر کشـور برنامـه داریم. سـعید قبیتـی بـا بیـان اینکـه سـایت سوخت‌رسـانی شـرکت خدمات دریایی و مهندسـی کشـتیرانی قشم وابسـته بـه گروه کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایران هـم اکنـون در بندر شـهید رجایـی روزانـه 1200 تُن سـوخت بـه شـناورها عرضـه می‌کنـد، تصریـح کرد: ایـن سـایت سوخت‌رسـانی درحال‌حاضـر دارای ظرفیـت 53 هـزار تُـن انبـارش سـوخت اسـت که به صورت مسـتقیم و غیرمسـتقیم برای 116 نفر اشتغال ایجـاد کرده اسـت. وی میـزان نقـل و انتقال جـادهای و ریلی سـوخت را در ایـن سـایت سوخت‌رسـانی به صـورت ریلی حدود ۳۰۰۰۰ تـُن ماهیانـه و جـادهای ۵۰۰۰ تُـن ماهیانـه اعلام کـرد و افـزود: این حجـم از سـوخت از طریق پالایشـگاه‌های بندرعبـاس و امـام خمینـی شـازند تأمیـن می‌شـود. مدیـرعامـل شـرکت خدمـات دریایـی و مهندسـی کشتیـــرانی قشــم از جمله طرح‌هــــای توسعه‌ای شـرکت تحـت مدیریتـش را ایجـاد زیرسـاخت‌های سوخت‌رسـانی بـه شـناورها در بنـدر چابهـار و دیگـر بنـادر کشـور اعلام کـرد و گفت: در ایـن رابطه برنامه داریـم و در حـال فراهم‌سـازی مقدمـات آن هسـتیم. قبیتـی بـا اشـاره بـه اینکه نـاوگان گـروه کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایـران سـالانه نیازمنـد 400 هزار ُتـن سـوخت اسـت، خاطـر نشـان کـرد: هـدف غایی ما در شـرکت خدمات دریایی و مهندسـی کشـتیرانی قشـم ایجـاد و افزایـش پتانسـیل انبـارش و تـدارک سـوخت تولیـد داخـل و سـوخت‌های ترانزیتی اسـت همچنیـن افزایـش سـرعت تـدارک سـوخت و ایجاد چرخـه کامل سوخت‌رسـانی به همراه عدم وابسـتگی به تأمین سـوخت مـورد نیاز ناوگان از خارج از کشـور را در چشـم‌انداز فعالیـت خـود تعریـف کرده‌ایـم. وی بـا یـادآوری شـعار سـال تعییـن شـده از سـوی رهبـر معظـم انقلاب مبنـی بـر تولیـد دانش‌بنیـان و اشتغــــال‌آفرین، تصریـح کـرد: گـروه کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایـــــران در راستــــای توسـعه فعالیت‌هـای خـود در بخـش تأمیـن و توزیع سـوخت شـناورها و بـا توجـه بـه الـزام بین‌المللـی اسـتفاده از سـوخت کم‌سـولفور نسـبت به همکاری و مشـارکت بـا مجموعه‌هـای دانش‌بنیـان داخلی بـرای تولید این سـوخت اقـدام جـدی کرده اسـت.

قبیتـی ادامـه داد: هـدف از ایـن کار رسـاندن تولیـد سـوخت کم‌سـولفور بـه حد تأمیـن کامل نیـاز ناوگان و بـی نیـاز شـدن از سـوخت خارجی و سـپس صدور مـازاد آن بـرای در اختیـار گرفتـن سـهمی بـزرگ در بـازار سـوخت شـناور در منطقه اسـت. وی روش‌هـای تولیـد دانـش بنیـان سـوخت کـم سـولفور را در راسـتای بی‌اثـر شـدن تحریم‌هـای ظالمانـه مهـم ارزیابـی کـرد و گفـت: بـا این دسـت اقدامـات شکسـت تحریم‌ها و راهبرد فشـار حداکثری بیـش از پیـش رقـم خواهـد خـورد. وی از جملـه دیگر اقدامات گروه کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایـران در راسـتای تقویـت تولیـد داخلـی و اقتصـاد ملـی را توسـعه خدمات در پسـکرانه دانسـت و ادامـه داد: در ایـن رابطه چرخه کاملـی را از خدمات بـه صاحبـان کالا ارائـه می‌دهیم که بخشـی از آن در شـرکت حمل‌ونقل ترکیبی کشـتیرانی متجلی اسـت کـه بـار را از طرق مختلف ریلی و جـادهای به مقاصد مختلف می‌رسـاند. قبیتـی با اشـاره به نیـاز تعمیراتی شـناورها به صورت سـفری و دوره ای کـه بعضـاً بسـیار هزینه‌بر هسـتند، گفت: گروه کشـتیرانی مدت‌هاسـت که با اسـتفاده از پتانسـیلی که در این حوزه در شـرکت تعمیرات کشتی پرشـیا هرمـز گرد آورده اسـت تعمیرات شـناورها را تا حـد امـکان در داخـل و در این یـارد تعمیراتـی انجام می‌دهـد چراکـه هـدف مـا جلوگیـری هر چه بیشـتر از خـروج ارز و ایجاد اشـتغال بـرای نیروهای بومی در کنـار رونق بخشـیدن بـه تولید داخل اسـت. وی حمایـت از تولیـد و اقتصـاد داخلـی را راهبـردی مهـم در گـروه کشـتیرانی اعلام کـرد و ادامـه داد: هـم اکنـون بیـش از 20 شـرکت دانـش‌بنیـان بـا گروه کشـتیرانی در حـال همکاری هسـتند همچنین تـا 99 درصـد از سـوخت مـورد نیـاز نـاوگان از داخل تأمیـن می‌شـود و بـرای تأمیـن و سـاخت کانتینـر و افزایـش ظرفیـت ناوگان تولیـد داخلی مدنظـر بوده و بـا شـرکت‌های داخلـی قراردادهایـی منعقد شـده که در دسـت اجراسـت. قبیتی در پایان به سـایت سوخت‌رسـانی سـتاره قشم در بنـدر سـلخ قشـم اشـاره کـرد و بیـان داشـت: این سـایت سوخت‌رسـانی بـر اسـاس موقعیـت راهبردی جزیره قشـم طراحی و اجرا شـده اسـت که امیدواریم بـا توجـه پتانسـیل عبـور 50 هزار شـناور در سـال از تنگـه هرمـز بتوانـد به مرکـزی برای فروش سـوخت و خدمـات بـه شـناورهای داخلـی و خارجـی تبدیـل شود و از قِبَل آن ارزش افـزوده قابل‌توجهـی تولید و در چرخـه اقتصـادی کشـور وارد گردد.

توزیـع روزانه ۱۲۰۰ تا ۲ هزار تُن سـوخت کم‌سـولفور در مرکز سوخت‌رسانی
محمد رویین‌تن، مدیرعملیات سـایت سوخت‌رسـانی بندرعبـاس در ادامه اظهارات مدیران شـرکت خدمات‌دریایی و مهندسـی کشـتیرانی قشـم افـزود: ظرفیت مخازن سـوخت مرکـز سوخت‌رسـانی بندرعباس هم اکنـون به بیـش از ۶۰ هزار تُن در ماه رسـیده اسـت، کـه این میـزان سـوخت در ۱۰ مخزن بـزرگ در این مرکـز ذخیره‌سـازی و بـه تدریج به کشـتی‌ها تحویل می‌شود. مدیـر عملیـات سـایت سوخت‌رسـانی بندرعبـاس یادآورشـد: هـم اکنـون از ۱۰ مخـزن بـزرگ در ایـن مرکـز، هفـت مخزن آن پنـج هزار تُنی و سـه مخزن دو هـزار تُنـی اسـت و همواره سـوخت مـورد نیاز این مرکـز بـا نـاوگان ریلـی و یـا جـادهای به این سـایت سوخت‌رسـانی حمل‌ونقـل می‌شـود. وی، عـدم نیـاز به منابـع خارجی برای تأمین سـوخت نـاوگان داخلـی و ایجاد ارزش افزوده بیشـتر در تأمین سـوخت کم‌سـولفور را از مهم‌تریـن مزیت‌هـای فعالیت‌هـای این مرکز سـوخت‌رسـانی به کشـتی‌ها در بندرعبـاس اعلام کرد. روییـن تن بـا بیان اینکـه درحال‌حاضر سـوخت مورد نیـاز نـاوگان کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایـران را ایـن مرکـز تأمین می‌کنـد، افزود: سـوخت مـورد نیاز کم‌سـولفور نیـم درصد شـناورهای ایرانـی، هم اکنون تنها از پالایشـگاه شـازند اراک تأمین می‌شـود. مدیرعملیـات سـایت سوخت‌رسـانی بندرعبـاس بـا بیـان اینکه پالایشـگاه بندرعباس نیز بـه دنبال تولیدسـوخت کم‌سـولفور نیم درصدی اسـت، اظهارداشت: ایـن اقـدام نیازمنـد سـرمایه‌گذاری بـه همـراه انتقال تکنولـوژی و تجهیـزات مورد نیـاز اسـت و امیدواریم پالایشـگاه بندرعبـاس هرچـه زودتـر بتوانـد این نوع سـوخت را تولیـد کند. روییـن‌تـن در عین حـال یادآورشـد: سـالانه بیش از ۴۰۰ هـزار تُن سـوخت نـاوگان کشـتیرانی جمهوری اسلامی ایـران از طریـق این مرکز تأمین می‌شـود و ایـن در صرفه‌جویی‌هـای ارزی صنعت دریایی کشـور بسـیار تأثیرگذار بوده اسـت. وی اظهارداشـت: از آنجـا کـه طبق مقـررات اجباری IMO(سـازمان بین‌المللـی دریانـوردی) از ابتـدای سـال ۲۰۲۰ تمـام کشـتی‌های تجـاری در جهان باید از سـوخت کم‌سـولفور اسـتفاده کننـد، لذا هـم اکنون سـوخت مـورد نیـاز کم‌سـولفور نیـم درصـد نـاوگان کشـتیرانی جمهـوری اسلامی ایـران از پالایشـگاه شـازند اراک تأمیـن و بـه قیمـت فـوب خلیج‌فـارس توزیـع می‌شـود. مدیرعملیـات سـایت سوخت‌رسـانی بندرعبـاس اظهارداشـت: در صورتـی کـه کشـتی‌های ایرانـی بخواهنـد در مسـیر چیـن تـردد کننـد بـرای تأمیـن سـوخت مـورد نیـاز آنهـا بایـد دو مخـزن سـوخت خالـی شـود و هـر تـُن آن هـم اکنـون بیـن ۱۱۰۰ تا ۱۲۰۰ دالر در بـازار بـورس قیمـت دارد. روییـن‌تـن در پایـان از تحویـل یـک فرونـد شـناور سـوخت‌رسـانی ۱۰ هزار تُنی به سایت سوخت‌رسانی بندرعبـاس در آینـده‌ای نزدیـک خبـر داد و گفـت: با آغـاز فعالیـت این کشـتی عملیـات سوخت‌رسـانی به نـاوگان کشـتیرانی جمهـوری اسلامی ایـران از این مرکـز بیـش از پیـش تسـهیل و زمان سوخت‌رسـانی بـه حداقل کاهـش خواهـد یافت.

عبور 50 هـزار شنـــــاور اقیانوس‌پیما از تنگـه هرمز
حمیدرضـا اسلامیان معاون عملیات شـرکت خدمات دریایی و مهندسـی کشـتیرانی قشـم نیز در پاسـخ به ایـن پرسـش کـه آیـا ایـران در زمینـه تولید سـوخت نـاوگان دریایـی بـه خودکفایی رسـیده و اینکه آماری در دسـت اسـت کـه نشـان دهـد چه تعـداد شـناور از تنگـه هرمـز و خلیج‌فـارس عبـور می‌کننـد؟ گفـت: آمارهایی در دسـت اسـت که نشـان می‌دهد سـالانه بیـش از ۵۰ هـزار شـناور اقیانوس‌پیمـا از تنگه هرمز و خلیج‌فـارس عبـور می‌کننـد اما در خصـوص تأمین سـوخت کشـتی‌های تجـاری موضوعـی اسـت که از سـال‌های گذشـته مـورد توجـه جـدی قـرار گرفتـه است. اسلامیان بـا اشـاره بـه اینکـه با توجـه بـه موقعیت جغرافیایـی مرکـز سوخت‌رسـانی بنـدر سـلخ قشـم، امـکان تبدیـل شـدن ایـن مرکز بـه هـاب بانکرینگ‌ و سوخت‌رسـانی بـه کشـتی‌های تجـاری در منطقـه دور از دسـترس نیسـت، ادامـه داد: مرکـز بانکرینـگ سـلخ قشـم در خلیج‌فـارس از نظـر موقعیـت مکانـی مزیت‌هـای بسـیاری نسـبت بـه بندر فجیـره امـارات متحـده عربـی دارد. معـاون عملیات شـرکت خدمـات دریایی و مهندسـی کشـتیرانی قشـم در پاسـخ به این پرسـش که با این حسـاب بنـدر سـلخ قشـم چـه مزیت‌هایی نسـبت به سـایر بنـادر حـوزه خلیج‌فـارس خواهد داشـت؟ تأکید کـرد: ابتـدا بایـد بـه ایـن موضـوع اشـاره کنـم کـه منطقـه سـلخ قشـم بـا توجـه بـه قرارگیـری در کنار کریـدور ورودی و خروجـی تنگـه هرمـز و بهره‌مندی از شـرایط محیطـی دارای موقعیـت مناسـبی بـرای سوخت‌رسـانی به کشـتی‌های بـزرگ اقیانوس‌پیمای داخلـی و خارجـی اسـت. همانطـور کـه اعلام شـد آمارهـا نشـان می‌دهـد کـه سـالانه بیـش از ۵۰ هزار شـناور اقیانوس‌پیمـا از تنگـه هرمـز و خلیج‌فـارس عبـور می‌کننـد و ایـن اعـداد نشـان می‌دهد کـه این منطقـه و تأمیـن سـوخت کشـتی‌های تجـاری تا چه حـد می‌توانـد مهم باشـد. وی افـزود: ۳۰ تـا ۴۰ درصـد هزینه‌هـای اصلـی کشـتی‌های بزرگ تجـاری به سـوخت آن اختصاص دارد بنابرایـن تأمیـن سـوخت کم‌سـولفور و قیمـت مناسـب نقـش بسـزایی در انجـام فعالیت‌هـای اقتصـادی حمل‌ونقـل دریایـی دارد. حـال بـا توجه به اینکه مرکز سوخت‌رسـانی سـلخ قشـم از این ظرفیت بالقـوه برای کسـب درآمدهـای ارزی برخوردار اسـت ‌می‌توانـد سـوخت مورد نیاز کشـتی‌های تجـاری را با اسـتاندارد لازم تأمیـن کند. اسلامیان بـا تأکیـد بـر اینکـه سـوخت مـورد نیـاز کشـتی‌های تجـاری بایـد از اسـتانداردهای جهانـی برخوردار باشـد خاطرنشـان کرد: سـوخت کم‌سـولفور نـاوگان دریایی ایـران طبق اسـتانداردهای بین‌المللی از پالایشـگاه شـازند اراک تأمیـن می‌شـود و مرکـز بانکرینگ سـلخ قشـم در خلیج‌فـارس از نظر موقعیت مکانـی مزیت‌هـای بسـیاری نسـبت بـه بنـدر فجیره امـارات متحده عربـی دارد. معـاون عملیات شـرکت خدمـات دریایی و مهندسـی کشـتیرانی قشـم اشـاره‌ای به توزیع و تأمین سـوخت کشـتی‌های تجاری توسـط برخی کشـورها داشـت و گفـت: سـنگاپور در سـال ۲۰۲۱ بیـش از ۵۰ میلیـون ُتـن و بنـدر فجیـره امـارات نیز بالـغ بر ۸ میلیـون تُن سـوخت بـه شـناورهای عبـوری توزیـع کرده‌انـد و مقـدار سـوخت تـدارک شـده در بنـدر فجیـره نشـان دهنـده وجـود پتانسـیل مناسـب بـازار سـوخت در منطقه اسـت. وی افـزود: مرکـز سوخت‌رسـانی بنـدر سـلخ قشـم با ارایه سـرویس و خدمـات مناسـب سوخت‌رسـانی، قابلیـت جذب سـهم قابل‌توجهـی از بازار سـوخت در منطقـه را دارد و هم‌اکنـون میـزان عرضه سـوخت به کشـتی‌های تجـاری در ایـران به حدود یـک میلیون ُتن در سـال رسـیده اسـت.