لطفاً در زمینۀ سرویس‌های کانتینری به کشورهای حوزۀ دریای خزر توضیح دهید.
در گذشته خطوط کانتینر صادراتی در کشتیرانی دریای خزر مخصوصاً با کانتینرهای ملکی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران خیلی کم استفاده می‌شد ولی درحال‌حاضر بخش کانتینر روز‌به‌روز تقویت می‌شود. یک‌سری کانتینرهای یخچالی را از شرکت والفجر اجاره کردیم، یک‌سری از کانتینرهای معمولی 40 فوت را از شرکت حافظ‌دریا اجاره کردیم، تعدادی کانتینر هم در شرکت وجود داشت که موفق شدیم در سال 1399 خطوط منظم کانتینری را طبق برنامۀ منظم هفتگی صادرات و واردات و ترانزینت کانتینر راه‌اندازی کنیم.
برای اولین بار صادرات محمولات گلخانه‌ای و انواع میوه با استفاده از کانتینرهای یخچالی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از بنادر شمالی، با ناوگان کشتیرانی دریای خزر شروع شد.
درحال‌حاضر این خطوط کانتینری منظم از بنادر امیرآباد، انزلی و آستارا به بندر آکتائو و آستاراخان روسیه درحال فعالیت است که خط کانتینری یخچالی ماخاچ‌قلعه هم به زودی راه‌اندازی خواهد شد.
بحث ترانزیت نیز به‌خصوص ترانزیت خودروهای ترانزیتی از کشورهای حاشیۀ خلیج‌فارس به کشورهای cis همچنین ترانزیت خشکبار افغانستان در حال توسعه است. در آیندۀ نزدیک با کشور هند هم مذاکره خواهیم کرد که بتوانیم محصولات کشاورزی این کشور را از طریق دریای‌خزر به سمت کشورهای cis و مقصد نهایی دریای‌سیاه و مدیترانه حمل کنیم.
فعالیت‌های شرکت تا چه حد تحت‌تأثیر ویروس کرونا قرار گرفت؟
ویروس کرونا واقعاً تأثیرگذار بود. زمان معطلی کشتی‌ها در بنادر به خاطر ویروس کرونا درحال‌حاضر بیشتر شده است. قبلاً کشتی به راحتی پهلو گرفته و تخلیه و بارگیری انجام می‌شد. اما حالا کشتی‌هایی که از بندر قزاقستان می‌آیند، به واسطۀ ویروس کرونا باید 24 ساعت قرنطینه باشند و سم‌پاشی بشوند که بعد از سم‌پاشی می‌توانند کار تخلیه و بارگیری را شروع کنند. هر کشتی در ارتباط با کرونا در هر بندر بیشتر از 24 ساعت توقف می‌کند. اگر یکی از کارکنان به کرونا مبتلا شود، مجبور هستیم از همه آزمایش بگیریم و آن کشتی باید سه روز قرنطینه شود تا جواب آزمایش مشخص گردد. در مجموع، ویروس کرونا در مسائل کارکنان، عملیات و قوانینی که دولت‌ها به واسطۀ ویروس کرونا اعمال کرده‌اند مؤثر بوده است. یک‌سری واردات و صادرات هم محدودتر شده است. همۀ این‌ها نشان‌دهندۀ تأثیر شدید این ویروس در صنعت حمل‌ونقل دریایی است.
چه برنامه‌هایی برای فعال‌تر کردن بندر آستاراخان دارید؟
سرویس کانتینری آکتائو سه‌ماه پیش به صورت جدی توسط وزیر محترم راه و شهرسازی افتتاح شد. الان خطوط منظمی داریم که طبق برنامۀ هفتگی از بندر انزلی مستقیم به بنادر آستارا، آستاراخان و آکتائو فعال هستند. یک سرویس هم از بندر انزلی به بندر آستارای ایران و از آستارا به سمت بنادر آکتائو و آستاراخان فعال است. بندر آستاراخان و بندر آکتائو فعالیت‌های کانتینری را انجام می‌دهند و در بندر امیرآباد نیز همین کار انجام می‌شود.
همچنین در نظر داریم سرویس کانتینری بندر نوشهر و بندر فریدون‌کنار را هم هرچه زودتر عملیاتی کنیم.
بفرمایید درحال‌حاضر چه تعداد کشتی با چه ظرفیتی تحت‌پوشش کشتیرانی دریای‌خزر قرار دارد؟
کشتیرانی دریای‌خزر 23 فروند کشتی ملکی و سه کشتی اجاره‌ای در اختیار دارد. درحال‌حاضر ناوگان کشتیرانی دریای‌خزر دارای 26 فروند کشتی با ظرفیت 110 هزار تُن است که 95 هزار تُن ظرفیت کشتی‌های ملکی و 10 هزار تُن نیز ظرفیت مازادی است که در اجارۀ شرکت قرار دارد. چهار فروند کشتی هم قرار است به ناوگان ملحق شود که درحال دریافت مجوز آنها هستیم. از این تعداد، دو فروند کشتی کالای عمومی و دو فروند کشتی دیگر هم کشتی تانکر است. سعی ما براین است که در 6 ماه اول سال آینده این تعداد کشتی‌ها به ناوگان بپیوندند.
در برنامۀ چشم‌انداز پنج‌ساله، 19 فروند کشتی به ناوگان ملحق می‌شود که به این ترتیب هم سن ناوگان پایین‌تر می‌آید و هم ظرفیت ناوگان بالاتر می‌رود.
چه مشکلاتی بر سر راه صادرات با کشورهای همسایۀ میانه وجود دارد؟
در زمینۀ صادرات مشکلی نداریم ولی برخی کشورها واردات یک‌سری کالاها را در زمان‌های مختلف محدود می‌کنند.
مثلاً درحال‌حاضر نمی‌توانیم سیمان را به ترکمنستان صادر کنیم. چراکه ترکمنستان می‌خواهد از سیمان خودش استفاده کند. ولی به صورت جدی محدودیتی در صادرات کالاهای غیرنفتی از بنادر شمالی نداریم.
زمانی بحث ورود کشتیرانی دریای‌خزر به حمل نفت در دریای‌خزر بود. آیا این ایده همچنان پیگیری می‌شود؟
در این زمینه، هم بحث سیالات نفتی مطرح است، هم بحث روغن‌های خوراکی است. حمل‌ونقل روغن‌های خوراکی را به‌طور جدی دنبال می‌کنیم، سال قبل هم حدود 300 هزار تُن روغن خوراکی به بنادر شمال وارد شد. این موضوع را از دو طریق بکارگیری کشتی‌های تانکر و اجاره یا خرید کشتی پیگیری می‌کنیم. روش دیگر هم از طریق کانتینر با استفاده از فلکسی تانک می‌باشد. یک‌سری کانتینرهای مخصوص هستند که در این کانتینرها می‌توانیم روغن نیز حمل کنیم.
آیا محدودیتی در دریای‌خزر برای ناوگان پیش می‌آید؟
درحال‌حاضر در زمینۀ تردد در دریای‌خزر هیچ مشکلی نداریم ولی در 6 ماهۀ دوم سال معمولاً تردد کشتی‌های ناوگان خزر به واسطۀ شرایط آب‌وهوایی همچنین یخ‌بندان منطقۀ روسیه از آذرماه تا نیمۀ اول فروردین به سمت روسیه محدود می‌شود.
همان‌گونه که می‌دانید بنادر شمالی نیز هنوز به بنادر نسل دوم و سوم ارتقاء پیدا نکرده‌اند و در هر شرایط آب‌وهوایی کشتی نمی‌تواند تخلیه و بارگیری انجام دهد.
به همین خاطر یک‌سری محدودیت هم در عملیات لجستیک بندری در نیمۀ دوم سال داریم.
یکی از دلایلی که به سمت کانتینری شدن می‌رویم این است که بتوانیم در هر شرایط آب‌وهوایی، تخلیه و بارگیری را انجام دهیم و همچنین ظرفیت انبارش را در بنادر بیفزاییم .
چه طرح‌ها و برنامه‌های جدیدی برای شرکت پیش‌بینی کرده‌اید؟
خطوط حمل کانتینرهای یخچالی را درحال‌حاضر راه‌اندازی کردیم و در برنامۀ پنج‌ساله هم مجدداً کانتینر یخچالی به سیستم ما اضافه خواهد شد. در بحث طرح و برنامۀ جدیدی که برای شرکت پیش‌بینی کردیم، درحال‌حاضر به سمت توسعه و ارتقاء ترانزیت از کشورهای حوزۀ خلیج‌فارس، آفریقا و شبه‌قارۀ هند، کشورهای حوزۀ cis و دریای‌سیاه و اروپا می‌رویم. به حضور در دریای‌سیاه هم فکر می‌کنیم تا ناوگان شمالی کشتیرانی جمهوری‌اسلامی‌ایران بتواند غیر از دریای‌خزر، در سایر مناطق هم فعال باشد. چون سبد حمل دریای‌خزر محدود است و ما باید آن حجم را با دستیابی به ترانزیت و دریای‌سیاه گسترش دهیم. ترانزیت از سمت آسیا به اروپا از چین به آکتائو می‌آید که می‌توانیم با کشتی‌ها به بندر سالیانکا و آستاراخان بیاوریم و از آن‌جا با حمل‌ونقل ترکیبی آنها را به دریای‌سیاه ببریم. برای اروپا کریدر جنوب به شمال و کریدر شرق به غرب را درحال‌حاضر به صورت جدی پیگیری می‌کنیم.
بحث حمل کانتینر در مثلث چین، ایران و قزاقستان هم هست که از سال 1397 استارت آن زده شد. کمی درسال‌های 98 و 99 کم‌رنگ شد اما قصد داریم مثلث کانتینری چین، ایران و قزاقستان را توسعه دهیم و حضور مؤثرتری درآن داشته باشیم. هدف ما نهادینه‌سازی حمل کانتینری از بنادر شمالی و همچنین حضور مؤثر در بازار حمل فله بین‌المللی می باشد.
همکاری سازمان بنادر و دریانوردی با کشتیرانی دریای‌خزر چگونه است؟
درحال‌حاضر سازمان بنادر نهایت همکاری را با ما دارد و ما از سازمان بنادر تشکر می‌کنیم. چه در بحث کانتینری شدن و چه در بحث کانتینرهای یخچالی، سازمان بنادر تخفیفاتی را هم به خطوط کشتیرانی و هم به مشتریان ما ارائه کرده است. در بحث مطالعات رو-رو هم هماهنگ با سازمان بنادر حرکت می‌کنیم و جلسات متعددی را نیز به صورت ماهیانه داریم. در بحث صنعت رو-رو گام‌به‌گام رو به جلو حرکت می‌کنیم.