در یک سال گذشته صنعت حمل ونقل دریایی با چالش های متعدد جهانی مواجه شده که عمدۀ آنها مشکلات اجرای قانون 2020 و شیوع کوید 19 برمی گردد. همۀ این-ها سلامتی نیروی انسانی را به خطر انداخت اما مقاومت و انعطاف پذیری انسان در بوتۀ آزمون و تجربه قرار گرفت.
مترجم: بهاره قهرمانی
اگرچه صنعت حمل ونقل دریایی هنوز درگیر جنگ برای کمک به زنجیرۀ عرضۀ جهانی و تجارت دریایی است. اما نمی توان پیش بینی کرد که این وضعیت به کجا ختم خواهد شد .در این ارتباط می توان به پیش داوری نیز دست زد زیرا بدون پیش داوری نمی توان دربارۀ مدت و شدت بحران، تجزیه و تحلیل لازم را به عمل آورد.
اولین نتیجه گیری حاصله از بحرانی که از چندی قبل دامن حمل و نقل را از قبیل اجرای قانون 2020 و ویروس کرونا گرفت، نکات مثبتی هم به همراه داشته و آن تسریع در جذب فنّاوری های راه دور و گرایش به سمت استفاده بیشتر از اتوماسیون شده است.
در واقع تغییر و تحولاتی که از طریق اینترنت برای حمل ونقل دریایی ایجاد شده تاکنون بی سابقه بوده است و به روزرسانی تمامی اطلاعات در راستای کمک به تجارت دریایی این نکته مهم را به اثبات می رساند.
در حال حاضر صنعت حمل ونقل دریایی از زیرساخت لازم برای مانیتورینگ، تجهیزات دیجیتالی، اینترنت اشیا، telemedicine و... به عنوان مکمل ارتباطات صوتی و تصویری داده ها برخوردار است.
بدون شک این امر در آینده نیز منجر به استفادۀ بیشتر از اتوماسیون خواهد شد اگر چه دریانوردان ارزش و نقش والای خود را در حل بحران اقتصادی به جهان ثابت کرده اند. اما جایگزینی نیروی انسانی ماهر با کشتی های بدون سرنشین معلوم نیست صنعت حمل ونقل را به چه مسیری هدایت کرده است.
موضوع دوم سؤالاتی است که در ذهن بسیاری از ساکنان کرۀ زمین شکل گرفته و آن این است که اقتصاد جهانی تا چه مدت در رکود به سر خواهد برد؟ پیش بینی چنین اوضاعی برای آیندۀ پیش رو خیلی آسان نیست.
اگرچه تجارت جهانی در برخی از حالت ها دچار توقف و رکود شده است و هیچ منطقه ای از اثرات آن در امان نیست اما خوشبینانه ترین پیش بینی ها در این زمینه این است که احتمال دارد در کوتاه مدت آسیب های وارده بر فعالیت های اقتصادی بیشتر باشد اما تلاش و کوشش نیروی انسانی کاردان و کاربلد با برنامه ریزی اصولی مسلماً خواهد توانست رکود اقتصاد جهانی را به حداقل برساند. حتی اگر اقتصاد جهانی در معرض خطرات بزرگی قرار داشته باشد.
از جمله خطرات بزرگی که تجارت جهانی و اقتصادهای ملی را تهدید می کند تجدید حیات مجدد ویروس کرونا است که روند رکود بیشتر در فعالیت های اقتصادی را طولانی تر خواهد کرد.
فراموش نکنیم که ادامۀ روند شیوع بیماری هم آسیب جدی و مستقیمی را به اقتصاد جهان وارد می کند و هم باعث می شود که بهره وری اقتصادی از طریق بیکاری، نابودی سرمایه و احیاناً فسادمالی از بین برود.
در این ارتباط افراطی ترین سناریویی که پیش بینی شده این است که اگر سیاست ها و برنامه ریزی ها برای شروع مجدد فعالیت های اقتصادی ناکام بماند ممکن است تأثیر بالقوه ای بر روابط اقتصادی کشورها و بنیۀ مالی آنها شبیه بحران اقتصادی 1930 میلادی بگذارد.
سومین نکته این است که اقتصادهای بزرگ جهانی ضمن مواجه شدن با رکود اقتصادی ممکن است به سمت سقوط بیشتر پیش بروند که این کار باعث می شود دسترسی به سرمایه محدود و نابرابر باشد. در واقع چنین به نظر می رسد بسیاری از سیاست های اقتصاد ملی چاره ای جز پیروی از سیاست های ریاضت اقتصادی ندارند.
با نگاهی به آنچه در بالا آمد و تصویری را که برای آینده می توان مجسم کرد بانک های بین المللی که حدود 140 میلیارد دلار برای حمایت از بنیۀ مالی حمل ونقل جهانی در نظر گرفته اند و کشورها برای استفاده از آن ثبت نام کرده اند اما متأسفانه بانک ها هنوز سیاست مشخص وام خود را روشن نکرده است. ناگفته نماند که این وام ها برای کشتی هایی در نظر گرفته شده که بیشترین سازگاری را با محیط زیست دارند. به تعبیر دیگر کشتی هایی که تمامی پروتکل های زیست محیطی را رعایت می کنند و سن جوانی دارند می توانند از چنین وام هایی بهره ببرند.
مشاور شرکت MSI در این زمینه در گزارش خود آورده است تدوین اصول (Poseidon Principles) یک چارچوب جدید جهانی برای تأمین مالی کشتی های مسئول در قبال پاکی محیط زیست است که در راستای اهداف آب و هوایی IMO کمک خواهد کرد. در حقیقت برای برخی از کشتی هایی است که با کاهش انتشار co2 از آلودگی محیط زیست جلوگیری می کنند.
فرضیۀ چهارم که نوعی ریسک برای صنعت حمل ونقل دریایی به حساب می آید این است که احتمال دارد، دست اندرکاران آن به این نتیجه برسند که نتوانند تعادلی بین برنامۀ سیاست محیط زیست IMO و اتحادیۀ اروپا برقرار کنند. این موضوع می تواند اشکال مختلفی به خود بگیرد تعمیق شکاف موجود بین اتحادیۀ اروپا و IMO می-تواند مانند فشاری که بر این صنعت قبل از اجرای قانون وارد شد، ادامه داشته باشد. در این ارتباط آن چه اقتصاد برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد را تشکیل می دهد بستگی به این دارد که روح جمعی جهانی چقدر موفق خواهد شد و یا باز شدن قفل ها، تجارت جهانی را زنده و سرپا نگه دارد.
سرانجام در تلاش برای پایان دادن به دیدگاه بدبینانه اگر بخواهیم خوشبینانه به مسائل نگاه کنیم اساساً با استفاده از فنّاوری دیجیتال، جهان از شبکۀ قوی از دارایی های فیزیکی و زیرساخت های مناسب برخوردار است که می تواند اثرات خود را بر زنجیرۀ تدارکات جهانی تحمیل کند و باعث می شود با استفاده از نیروی انسانی چه مرد و چه زن در سراسر جهان اقتصاد را در شرایط استثنایی بدون مکث به چرخش وا دارد.
در پایان باید گفت هنوز برای پایان بحران مسافت طولانی در پیش داریم زمان زیادی برای حسابرسی های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی وجود خواهد داشت وظیفه ما این است که ضمن استفاده از دیدگاه متخصصان و مأموران بهداشتی که جان خود را به خطر انداخته اند وظیفه داریم که از آنان تشکر کرده همچنین به درستی از دریانوردان که بیش از همه برای تداوم تجارت جهانی جانفشانی می کنند قدردانی کنیم.