کریدور "هند -عربستان – مدیترانه" رقیب جدی "یک کمربند -یک راه چین"

دکتر جاتی کی پاتنی
دانشیار مرکز مطالعات غرب آسیا‌ی دانشگاه جواهر لعل‌ نهرو

کریدور هند –عربستان‌ سعودی – مدیترانه، یکی از پروژه‌های جاه‌طلبانه‌ای است که در صورت اجرا الگوی تجاری بین اقیانوس هند‌، خاورمیانه و اروپا را متحول می‌کند. این کریدور قرار است رقیب تمام عیار پروژۀ عظیم توسعه‌طلبانه یک کمربند- یک راه چین باشد.

شیوع کووید- 19 و کاهش اعتماد در سطح جهان به دلیل نقش چین در انتشار این ویروس از یک سو و جنگ بین روسیه و اوکراین از سوی دیگر یک خلاء جدی را در زنجیرۀ تأمین و لجستیک کالا ایجاد کرد‌.

در چنین دوران سختی هند و امارات آماده شدند تا به وضعیت موجود زنجیرۀ تأمین‌، تولید و توزیع کالا از طریق ایجاد یک شبکه حمل‌و‌نقل چند‌وجهی سروسامان دهند‌.

این کریدور کشورهای هند‌، امارات‌،عربستان سعودی، اردن و یونان را با استفاده از شیوه‌های نوین دیپلماسی اقتصادی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لازم به هم متصل کرده و مسیر را برای ارتباط بیشتر زنجیرۀ اقتصادی بین‌قاره‌ای تجارت آزاد هموار خواهد کرد.

بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده با احداث این کریدور کالاهای هند از طریق بندر بمبئی به بندر امارات منتقل شده و از آنجا از طریق حمل‌و‌نقل ریلی با گذر از عربستان سعودی و اردن به یونان می‌رسند.

بر این اساس ترانشیپ کالا در یک دوره 10روزه تحت پوشش قرار می‌گیرد. در واقع در این مسیر دریایی مدت زمان انتقال کالا 40 درصد از مسیر دریایی کانال سوئز سریع‌تر خواهد بود‌.

چهار بندر مهمی که در عملیاتی کردن این کریدور نقش دارند عبارتند از بندر بمبئی و جواهر لعل نهروی هند، بندرجبل علی از دوبی و پیرئوس از یونان.

سرمایه‌گذاری امارات در بنادر هند

در این راستا شرکت لجستیک DPWORLD امارات سرمایه‌گذاری زیادی را در زیر‌ ساخت‌های سواحل غربی هند انجام داده تا اتصال دریایی و مؤثر بین جبل‌علی و بندر بمبئی تضمین شود.

موفقیت این پروژه حاصل تصمیم جمعی هند‌، عربستان سعودی‌، امارت و یونان به عنوان مسیر جایگزینی برای پروژه توسعه‌طلبانه یک کمربند و یک راه چین است.

در این راستا برای عملی شدن پروژه، گفت‌وگو‌های تجاری بین کشورهای هند و کشورهای اتحادیه اروپا و انگلیس آغاز شد‌ه و تلاش‌هایی برای تضمین توافقات چندجانبه انجام پذیرفته است.

قرار است اجرای این کریدور، گروه چند ملیتی آدانی هند را برای تبدیل بندر بمبئی به یک بندر بین‌المللی - ‌ژئو استراتژیک و ژئو‌اکونومیک حیاتی کمک کند تا به عنوان یک بازیگر بین‌المللی و تأثیر‌گذار د‌ر حوزه تجارت و زنجیرۀ تأمین عمل کند. در کنار آن بنادر امارات و بندر پیرائوس نیز برای انتقال کالا از دوبی‌، عربستان و اردن نقش دارند.

اتصال حمل‌و‌نقل ریلی بندر دوبی به الغویفات در مرز امارات و عربستان شامل یک مسیر 139 کیلومتری است که توسط شرکت اماراتی تکمیل خواهد شد؛ بدین ترتیب یک جادۀ ریلی 1392 کیلومتری شهرهای مختلف عربستان تا اردن را پوشش خواهد داد.

اردن نیز یکی از ذی‌نفعان این پروژه است که روابط قابل اعتمادی با امارات ایجاد کرده، در واقع این کریدور تجاری چند‌وجهی منطقه اقیانوس هند را از طریق غرب آسیا به منطقه مدیترانه وصل خواهد کرد.

وضعیت این پروژه بلندپروازانه در سال 2024 میلادی کاملاً مشخص خواهد شد. ناگفته نماند اولین توافق برای ایجاد کریدور در سال 2020 میلادی پی‌ریزی گردید و قرار شد دانش فنی، پتانسیل ظرفیت‌سازی هند‌ و کارکرد تولیدی و توزیعی این کشور در غرب آسیا کلید موفقیت این پروژه باشد‌.

کاهش وابستگی اروپا به چین

انتظار می‌رود این کریدور با کشورهای مدیترانه‌ای و اروپایی مرتبط شود؛ بدین ترتیب وابستگی اروپا به چین به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.

کریدور هند، عربستان سعودی و مدیترانه سهامداران زیادی را در مسیر همکاری و مشارکت اقتصادی و تجاری قرار خواهد داد و مشارکت چندجانبه بین امارات،عربستان سعودی باعث تقویت بخش کشاورزی در هندوستان خواهد شد.

سرمایه‌گذاری‌ و مشارکت در فنّاوری‌های نوآورانه‌، انرژی سبز، خودروهای الکتریکی، کشاورزی سبز مبتنی بر فنّاوری از جمله پروژه‌هایی هستند که با مشارکت این کشورها هم‌زمان با توسعه کریدور ارتقاء خواهند یافت.

در این میان ظرفیت هند به عنوان یک مرکز تولید و توزیع و همچنین سرمایه گذاری به منظور به حداقل رساندن وابستگی کشورها به چین بسیار جذاب خواهد بود.

امارات متحده عربی این موضوع را به خوبی درک کرده و اشتیاق بیش از حدی را به منظور سرمایه‌گذاری در بنادر و حمل‌و‌نقل لجستیک هند اعلام کرده است. مشارکت با هند در چندین بخش به این کشور کمک می‌کند تا اقتصاد خود را متنوع‌تر کرده و وابستگی به یک منبع اقتصادی را کاهش دهد.

این الزامات باعث ارتباط و همبستگی بیشتر امارات و هند می‌شود تا ثبات قدرت اقتصادی هر دو کشور به منظور مقابله با هرگونه نوسانات احتمالی تضمین شود؛ این کار ماهیت پایدار کریدور هند، عربستان و مدیترانه را بیش از پیش تشریح می‌کند.

از این رو هند تغییردهنده واقعی بازی خواهد بود که اقیانوس هند را به دریای مدیترانه متصل کرده و به انعطاف‌پذیری زنجیره تأمین کمک می‌کند و در واقع مانند یک معمار اقتصادی جامع در منطقه مسیر را برای تجارت آزاد هموار می‌کند.

منبع: سایت FIRSTPOST